Leer improviseren. 2003-2004.
Les 27: elementen van een melodie.
Hoe kom je aan een melodie? Soms hangt een melodie in je hoofd. Die
kan afkomstig zijn van iets dat je gehoord hebt of zelf hebt verzonnen.
Dat kun je gebruiken als uitgangspunt om op te improviseren. Soms ook
kun je doelbewust een mooie melodie uit een bestaande compositie
overnemen en die verder gaan uitwerken. Een manier is ook om de
eigenschappen van het instrument als uitgangspunt te nemen. Denk
bijvoorbeeld aan een melodie die ontstaat als je alleen de zwarte toetsen
van een piano gebruikt of aan de chromatiek van de gitaar. Een speciaal
instrument is de menselijke stem! Als je je stem gebruikt om een idee
op te doen kun al gauw tot een melodie komen die tot het hart spreekt.
Het is voor improvisatie nuttig om een aantal elementen te kennen die in
een melodie een bepaald effect hebben. Hier volgt een greep.
-Als uitgangspunt voor een melodie kunnen akkoorden gebruikt
worden die dan verder worden uitgewerkt.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Emotionele bewogenheid kan worden uitgebeeld in 'snikjes' door
iedere toon 2 keer te spelen.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een hartstochtelijk effect ontstaat door de hoogste toon van een
gebroken akkoord te hoog te nemen en dan terug te gaan.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Het uitstellen van een oplossing wordt veel gebruikt.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een van de belangrijkste elementen van een melodie is
de herhaling van een figuur. Het geeft iets zeer nadrukkelijks,
zeker bij de juiste accenten.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een nadrukkelijk effect ontstaat door een toon vaak achtereen te
herhalen.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een ander nadrukkelijk effect ontstaat door eenzelfde toon om de
andere toon te gebruiken.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een sluiting kan worden ingeluid met een triller.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Om en om grote intervallen suggereren twee melodieën door elkaar.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Toonladderstukjes geven een natuurlijk effect.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Chromatische tonen geven een spannend effect.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een melodie kan op een akkoordenschema gebouwd zijn.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Een gebroken akkoord over meerdere octaven en met voorslagjes is
typisch instrumentaal.
Klik om een voorbeeld te horen.
-De lengte van de tonen zijn bij instrumentale muziek bepaald door
ritme (dansmuziek bijvoorbeeld).
-De lengte van de tonen bij zangmuziek kun je laten bepalen door aan
woorden en zinnen te denken.
-Er komen dan automatisch niet te veel nietszeggende nootjes in de
melodie.
-Accenten zijn nodig voor het verlevendigen van de melodie.
Bijvoorbeeld, een melodie op de tekst "Luister goed, luister goed, luister
goed wat ik zeg" met een extra accent op 'luister' geeft een sprekender
melodie, dan wanneer die melodie niet met dergelijke accenten gespeeld
wordt.
Klik om een voorbeeld te horen.
-Melodieën zijn vaak opgebouwd in voorzinnen en nazinnen, zoals
vraag en antwoord. Dit geeft een verhalende structuur en een
begrijpelijk geheel.
-Modulaties in het harmonisch verloop zijn belangrijke punten in de
melodie. De melodie mag hier de spanning van de modulatie niet
verknoeien door te veel aandacht voor zichzelf op te eisen.
-Samen met de harmonie kan de melodie vooruitlopen op wat in de
harmonie komen gaat.
-Een herhaling kan ook de gevoelswaarde gegeven worden van een
echo.
-Een voorslag richt de aandacht op de toon die volgt.
Bij muziektheorie wordt doorgaans minder aandacht gegeven aan
melodie dan aan harmonie. Dat is begrijpelijk, want een mooie melodie
kun je naspelen, maar om te horen welke tonen in een akkoord zitten, is
voor normale mensen enige studie nodig.
Het merkwaardige verschijnsel dat de ontroerendste muziek wordt
gemaakt door mensen die niet kunnen uitleggen wat ze doen, is
misschien terug te voeren op het feit dat het onderbewustzijn veel groter
is dan het bewustzijn. Wil je om te ontroeren kunnen benutten wat in
deze cursus geleerd is, dan zul je het onbewust moeten leren toe te
passen. Gewoon heel veel speels en luisterend spelen!
HUISWERK:
Verzin zelf melodie trucs.
Leg jezelf in de komende maanden van
cursusonderbreking tijden op waarin je speelt. En zorg dat het de
gelukkigste momenten van de dag zijn.
<< Startpagina / Index van de cursus / Volgende pagina >